Jauzarrea fundazioak gonbidatuta, "40 urtez Artikoan barna bidaiatzen" hitzaldia eman zuen Fitzhugh doktoreak joan den maiatzaren 30ean, Donostiako San Telmo museoan. Horretan, 40 urtetan egindako espedizio zirkunpolarren esperientzien berri eman zituen. Adituak azaldu zuenez, "klima-aldaketek beste eskualde batzuetara bultzatzen ditu espezie guztiak, gizakiak barne, bizirik irauteko borrokan". Horren adibide jarri zituen euskaldunak, Kanadako Ternua eta Labrador inguruetan aztertutako inuiten hainbat aztarnategitan euskaldunek utzitako zantzuak aurkitu baitituzte. Horren ondorioz, euskaldunen eta inuiten artean loturak egon daitezkeela uste du estatubatuarrak: "garai ezberdinetakoak izan arren, antzekotasunak dituzte kultura biek".
Horren harira, Fitzhug-ek azaldu du duela 8.000 urteko Artikoko inuiten tresnak Euskal Herriko duela 40.000 urtekoakaz konpara daitezkeela, "erremintak antzekoak dira; horiek ikertu, alderatu eta ulertu beharra dago".
Kurtziomendi esploratzera
Euskal Herrira egindako bisita aprobetxatuta, Uribe Kostako aztarnategien nondik norakoak ezagutu gura izan ditu Fitzhughek. Horretarako, Barrikara hurbildu zen atzo, Iñaki Libano bertoko arkeologia-aditua eta Xabi Otero Jauzarrea fundazioko kidea lagunduta, besteak beste. Libanok azaldu zuenez, Uribe Kosta "garrantzi handiko gunea" izan zen historiaurrean, bertoko flyscharen silexa kalitate "handikoa" baita: "lantzeko oso ona da, kristalizazio txikikoa eta oso purua". Hala, historiaurreko 65 aztarnategi katalogatuta daude eskualdean, eta horietan, Behe Paleolitikotik erromatarren garaira arteko aztarnak aurkitu daitezkeela jakinarazi zuen barrikoztarrak. Era berean, Aranbaltzakoa nabarmendu zuen, Châtelperroniarren zantzuak aurkitu baitira horretan.
Euskaldunen historia, Smithsonianera
Jauzarrea euskal kulturaren azterketa eta zabalkunderako funtsa da. Hori dela eta, euskaldunon historia osatzeko eta hori hedatzeko ahalegina egiten ari dira. 2009tik hona nazioarteko garrantzi handiko 160 ikertzaile ekarri dituzte Euskal Herrira. "Horiek denak euskaldunokaz lotutako ikerketak garatzen ari dira. Ideia da horiek hona ekartzea dakiten dena kontatzeko, inolako interesik gabe kutsatuta ez daudelako", azaldu du Xabi Oterok. Horrez gainera, etorkizunean Smithsonian institutuan euskaldunen historiari buruzko esposizio bat egin gura dutela jakinarazi du Oterok.