Zer kontatzen duzue ipuin honetan?
Eguberriak beste era batera ospatzeko aukera proposatzen dugu bereziki. Antzinako ospakizun bat berreskuratu nahi izan dugu, gurea, Euskal Herrian egiten zena, edo behintzat hori ikusarazi. Hausnarketa bideratu nahi dugu, gure sustraietatik tiraka, eta mitologia ere oinarri izanda, tradizioan oinarritutako ipuin baten bidez. Fikzioa da, baina kontatzen duguna da antzina Euskal Herrian egiten zena.
Nola bururatu zitzaizun mota honetako lan bat egitea?
Pandemia bete-betean, bertoko baso batean elkartzen ginen hainbat familia, udalerrien arteko mugan. Halako batean, Gabonetan denok batera zerbait egiteko beharra ikusi genuen, ezberdina, eta hari horri tiraka, ikertzen hasi nintzen: Zer egiten zen lehen? Zelan ospatzen ziren Eguberriak Euskal Herrian? Eta hala, hainbat ikerlarik idatzitakoa irakurtzen hasi nintzen; hori dena aztertu eta gurera ekarri nuen. Zerbait egingarria izan daitekeena bilatu dut, eta gertukoa dena.
«Enbor bat topatu, erre, hurrengo egunean Eguzkiari ondo-etorria eman, eta egur zati bat gorde hurrengo urterako edo maite ditugun horiei oparitzeko. Hori da gure proposamena»
Eta, zelan ospatzen zituzten antzinako Eguberriak?
Gaur egun, erlijioak pisu handia du ospakizunotan, baina antzina dena zegoen lotuta naturarekin. Abenduan egunak laburtzen hasten dira, argi gutxiago dago, eta neguko solstizioa izango zen ospakizun bat "hiltzear" dagoen eguzki zahar hori berpizteko. Horretarako, sua egiten zuten, eguzkia argitzeko. Ondo jasota dago hori leku askotan egiten zela, abenduaren 20-21 aldean; basora joan, haritz handi bat moztu, hari barkamena eskatu, etxera eraman, auzolanean zatitu eta erre egiten zuten hainbat egunez, sua itzali gabe. Ikatz edo enbor zatiak, baina, ez zituzten guztiz erretzen; magikoak zirelakoan, gorde egiten zuten zatiren bat hurrengo urterako edo oparitzen zituzten, adur ona erakartzeko.
Ipuinean, enborra eta Olentzero nahasten dituzu, ezta?
Bai; Felix Muguruza ikerlariak hurrengo galdera egiten du bere blogean: "Eta Olentzero enbor bat bazen?". Horrekin, ikazkinaren izenaren jatorriaren teoria mahai-gaineratzen du, baina gu ez gara eztabaida horretan sartu; gurean hartu duguna da hainbat lekutan Olentzero-enborra deitzen zitzaiola zur-zati horri gaur egungo pertsonaia egon aurretik. Beste leku batzuetan subilaro, bazterreko enborra... izenekin da ezaguna hori. Hala, enborraren garrantzia hartu nahi izan dugu gaur egungo Eguberrietako ospakizun kontsumista eta katolikotik aldentzeko.
«Eguberriak naturarekin edo Amalurrarekin bat ospatzeko, eta kontsumismotik aldenduta. Ideia hori da: gure ohiturak berreskuratzea eta gaurkotzea»
Kontakizunari laguntzeko, Malen Amenabar ilustratzailearen laguntza izan duzu. Zelakoa izan da elkarlana?
Hasieran, ipuina basoan kontatzeko idatzi nuen, lagunen artean eta naturan. Baina, harrera hain ona izan zen publikatzea pentsatu genuela, orain arte ez delako halakorik egon. Hala, hasieratik ikusi nuen ilustrazioak lagunduta izan behar zuela, eta horretarako Txakur Gorria kolektiboa etorri zitzaidan burura. Horretan parte hartzen du Malenek, laguna daukadanak, eta bere estiloa oso ondo ezkontzen zelakoan gaiarekin –modernoa baina antzinakoarekin lotuta–, berak parte hartu zuen proiektuan.