Orain San Luis las Anonas y Poblaj nekazal komunitate indigenan nago akonpainamendu “lana” egiten. Kide hauek urteak emon dituzte egunero lur hauei bizia eskaintzen. Egunero gizonak, eguzki goiztiarraren azpian artoa, frijolea, kafea... lantzen dute; egunero hemengo umeak etxeko lanak alde bateara utzi eta eskolara doaz euren kultura eta hizkuntza lurpera ez dadin ikastera; egunero emakumeak etxea eta komunitatea bera aurrera eroaten dute.
Zaintza-komandoak
Guzti horrekin, iada, lurrak bereak egiten baditu (lurra, lantzen duenarena da!), hori gutxi balitz erosi eta “legez” eurenak bihurtu dituzte. Bizi hori zaila bada ere, ondiño zailagoa bihurtzen dute alboko agintari eta epaileek jartzen dizkioten oztopoek. Euren lurretan, komunitatearen baimenik gabe, erein, zuhaitzak moztu, etxeak eraiki eta gainera eurenak diren milpak suntsitzen dituzte. Horregatik egunero zaintza-txandak egin behar ditugu, 7-10 pertsonatako komandotxotan.
Ibilaldi hauetan suntsipenen eta suntsitzaileen argazkiak ateratzea, epaileen aurrean salaketak egitera lagundu (internazionaliston presentziak pisu gehiago ohi du), txosten bat egin, baina garrantzitsuena, nire ustean, bakarrik ez daudela aditzera emotea da, hori baita indarra ematen diena, biharko egunean borrokan jarraitzeko nahia. Euren eskerreko begiradek aski eskertzen dute.
"... o por las malas"
Adibide bat jartzeagatik alboko herriko boteretsu batek lagunduriko etxea eraikitzen hasi ziren, kideak poliziengana eta epailearengana joan ziren ilegala zen horren berri emotera : "o lo paran ustedes o la comunidad decidió que se parará por las buenas o por las malas”. Esan eta egin. Lau egun eman zituzten bueltaka eta inork kasurik egiten ez zietela ikusirik, justizia euren eskuz egin zuten. Goiz baten etxea lurrean esnatu zen deseginda.
Duintasunaren borroka hori, Guatemalako komunitate askotan ematen ari den egunerokoa da eta horregatik diot: hemen iraultza bizirik dago. Egunero gogotsu esnatu, gogor lan egin eta etsitasuna baztertzen dute eurena dena azkeneraino defendatuz.
Guatemalan dagoen itzubaltzetar bat
Munduko prentsan oro har, hemen, Guatemalan ematen ari den iraultza xumearen errealitatea mututzen dute. Norbaitek diseinaturiko estrategia ote? Agian bai edo agian ez. 1982. urtean, estatu kolpe baten ondorioz Rios Montt boterea bereganatu eta inoiz bizituriko errepresio gogorrena jasan zuten gobernuaren kontra ahotsa goratzen zuten nekazari eta indigena orok. Nazkaturik, inpunitate horri amaiera emoteko, antolatu eta borroka armatura pasatu ziren URNG gerrilla sortuz. Urteak eman zituzten guda zibil batetan murgildurik, ateraezinik, eta 1996.urtean amesturiko gizarte horren lehenengo haizeak somatzen hasi ziren sinaturiko bake-akordioarekin. Justizia eta demokrazia zerutik eroriko zirelakoan,ondiño hor daude gora begira itxaroan; denbora aurrera doa hemen ere, baina gauzak berean jarraitzen dute, itota. Argazkian (ACP), Guatemalako Polizia nekazarien manifestazio bat erreprimitzen.
Irakurle agurgarria:
HIRUKA gure eskualdeko euskara hutsezko hedabide bakarra da; egunero 10 udalerriren berri ematen dugu, eta hilabetero doan duzu aldizkaria kalean, tokiko komertzioetan zein erakunde publikoen egoitzetan. Eta orain doan bidaliko dizugu etxera nahi izanez gero! Proiektua bizirik jarraitzeko, ezinbestekoa dugu zu bezalako irakuleen babesa eta ekarpen ekonomikoa.
Egin zaitez HIRUKAlagun eta gozatu euskaraz!
Izan zaitez HIRUKAlagun