Bultzatutako neurriek, batzuetan, gizartearen erantzuna izan ohi dute, ez baita ulertzen ijitoek laguntzarik jasotzea. Ijito herri osoari leporatzen zaio zenbait kideren portaera, nahiz eta horiez jada arduratzen diren epaileak. Horrela, esate baterako, etxebizitza batean bizitzen hasiko den pertsona ezagutu gabe, ijitoa dela edo leku "gatazkatsu" batean bizi zela jakinda bakarrik, bizilagunak delako pertsonari berriro bizilekua eman ez dakion ahalegintzen dira. Beharbada, berriro bizilekua emateaz gain, beste neurri batzuk ere behar dira auzokideen arteko bizikidetasuna ahalbidetzeko, baina garrantzitsua da argi izatea ijitoak gizarteratzeko eta haiek XXI. mendeko herritar gisa sustatzeko, gainerakoen baldintza berdinetan, beharrezkoa dela guztiak elkarrekin bizitzea, auzoetan, lanean, eskolan... Ezin dira isolatu eta ezin dira behartu, ezta ere, herri batetik bestera ibiltzera leku "atseginago" baten bila, historiak garbi azaltzen duen moduan, hori ez baita inoiz erabat hala izan herri honentzat.
Egia da urrats garrantzitsuak egin ditugula, besteak beste, Gutxiengo Nazionalak Babesteko Esparru Akordioa berrestea edo Ijito Herriaren Erabateko Sustapenerako eta Partaidetza Sozialerako Euskal Plana onartzea, baina oraindik ez dira guztiz bete hartutako konpromisoak eta horiek betetzea eragozten duten bereizkeriazko jarrerei aurre egin behar zaie. Zor diegu, eta, ziurrenik, ondorengo belaunaldiek, bai gureek bai eurenek, eskertuko dute.
Iñigo Lamarca Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Arartekoa