Fredi Paya: "Matalasen itzulera"

Erabiltzailearen aurpegia Ukberri 2009ko urt. 30a, 12:44
Bernard Goienetxe "Matalas" 1661eko azaroaren 8an hil zuten Lextarreko enparantzan. Burua ebaki zioten orduko CRSek. "Dolü gabe hiltzen niz, bizitza Xiberuarendako ematen baitüt". Arazoa betikoa zen, 1620an Pauen zegoen Nafarroako erresumako hiriburua hartu zuen frantziar armadak. Burujabetza eta erakundeak deuseztu zizkioten geratzen zen Nafarroa deszentralizatuari, Zuberoako gortea barne. Matalasek administrazio paraleloa eta 4.000 herritarrez osotutako talde armatua antolatu zituen. Mauleko burgesei eta Iruriko jaunari aurre egin zien. Eta hauek, orduan ertzainik ez zeukatenez, eta orain ere ez, Bordeleko CRSak ekarri zituzten. Betiko ondorioekin, herri jipoitu eta eskubiderik gabetua. Kronikek diote "Herria, herria!" zela frantziar armadari ia arma barik aurre egin zioten 4.000 zuberotarren gerra irrintzia. Ordutik, "agian egun batez" kantatu diete gurasoek euren seme-alabei. Belaunaldiz-belaunaldi, "tirano arrotzen" eta Iruriko jaunen zelatapean.
Hegoaldeko abertzaletasuna zatiturik eta ilusioa pizteko estrategia barik dabilen sasoiotan, txapela kendu behar dugu iparraldeko neba-arreben aurrean. Ideologiek muga bihurtutako berba potolorik gabe, herri moduan bizitzeko dauzkagun beharrizanei erantzun praktikoa emateko antolatu dira. Euskaldunon eskariei erantzuteko estatu jakobinoaren ezintasuna agerian utzi dute. Herri txikiak estatu handietan bizitzearen zentzurik eza azaleratu. Nazio bezala, eta garrantzitsuagoa dena, ordezkatzen duten herriaren gehiengoaren sostenguarekin zutitu dira eraso dietenean.

Euskal biztanle zapalduenak iparraldekoak dira, politikoki, kulturalki zein sozialki. Guztiz logikoa da argia leku ilunenean sortzea. Bada garaia arreta handiagoarekin begira diezaiegun. Kantaren azken hitza "hiltzeko" edo "ohiltzeko" den eztabaidatzen denbora gehiago galdu barik.

Fredi Payak gaurko "Berria" egunkarian argitaratutako artikulua.
Irakurle agurgarria:

HIRUKA gure eskualdeko euskara hutsezko hedabide bakarra da; egunero 10 udalerriren berri ematen dugu, eta hilabetero doan duzu aldizkaria kalean, tokiko komertzioetan zein erakunde publikoen egoitzetan. Eta orain doan bidaliko dizugu etxera nahi izanez gero! Proiektua bizirik jarraitzeko, ezinbestekoa dugu zu bezalako irakuleen babesa eta ekarpen ekonomikoa.

Egin zaitez HIRUKAlagun eta gozatu euskaraz!


Izan zaitez HIRUKAlagun