Jose Martin Elizondok (Getxo, 1922-Toulouse, 2009) 36ko Gerra zela eta erbestera joan behar izan zuen baina, berehala bueltatu zuten alde frankistara. Bere bizitza berregiten saiatu zen, Mexikon 1939an erbesteratu zen bere aita, Errepublikaren aldeko soldadua, beti gogoan zuela, berriro ere ez zuen ikusiko eta. 1947. urtean muga zeharkatu zuen Frantziara eta Parisen antzerki antzerkirako bokazioa aurkitu zuen. Toulousen bizitzera joan zen eta bertan Amigos del Teatro Español (ATE) delako elkartea sortu zuen. Horren bidez Frankismoak debekatu edo zentsuratu zituen egile eta antzerki-taldeak gonbidatzen zituen Frantziara. Aldi berean, antzerkigile jarduera hasi egin zuen garai horretan.
50 bat lan idatzi zituen Elizondok, eta horietako 17 dagoeneko antzeztu dira. Jarduera luze horretan ATE elkarterako 80 lan zuzendu zituen. Elkarte horren baitan Theatre Sans Frontieres antzerki-taldea sortu zen. Bere testuez baliatuta, egile getxotarrak politikarekiko eta kulturarekiko konpromisoa erakutsi zuen eta frankismoaren biktimak defendatu eta gogoratu zituen. Bere lan ospetsuenen artean honako hauek aipatu behar dira: "Memoria de los pozos" (Sitgeseko Nazioarteko Antzerki Jaialdiaren Santiago Rusiñol saria), "Dalilah y Dalilah", "Las hilanderas" eta "Antigona entre muros".
Antzerki oldarkorra
Hamaika Bide elkarteak bultzatuta, "Jose Martin Elizondo: Teatro combatiente" liburuan idazle eta zuzendari getxoztarraren bizitza eta lana jorratu dira eta bere jarduera garatu zuen gizarte eta ideologia testuingurua aztertu da. Era berean, honako alderdi hauek aztertu dira: egilearen antzerki lana, antzerkiaren kontzeptu abangoardista eta antzerki molde berrien bilaketa, agertokitik bultzatutako borroka eta konpromiso politikoa ardatz nagusia zela.
Jose Martin Elizondo antzerkigile getxoztarra zena omenduko dute bihar Areetan
Getxoko Antzerki Jardunaldiak direla eta, larunbat honetan, urriak 24, otsailean zendutako Jose Martin Elizondo antzerkigileari omenaldia egingo diote, Areetako Andres Isasi Musika Eskolan. Horretarako, dramaturgo getxoztarrak berak idatzitako "Juana creo la noche" lana antzeztuko du Theatre Sans Frontieres (Mugarik Gabeko Antzerkia) taldeak, 20:00etatik aurrera. Sarrerak 3 eurotan izango dira. Aurretik, 19:30ean "Jose Martin Elizondo: Teatro combatiente" izeneko liburua aurkeztuko da. Lan horretan antzerki idazle eta zuzendari getxotarraren bizitza eta lana azaltzen dira. "Juana creo la noche" antzezlanean, Joana Eroaren bizipenak kontatzen dira. "Joanak ideia oso aurreratuak zituen bere garaian, eta boterearen kontzeptu demokratikoa", tokiko iturriek azaldu dutenez. "Bere gurasoek, Errege Katolikoek, giltzapean sartu zuten, joko politikotik aldentzeko asmotan, buruko gaitza zuen aitzakia jarrita", gaineratu dute. Istorioa 16 urte preso egon den gelan gertatzen da. Bertan ezezagun bat sartu da herritarren eta Gaztelako komuneroen artean zabaldu diren Joanaren senaren inguruko zurrumurruak baieztatzeko. Hori guztia abiapuntu hartuta, lanak konpromiso politikoari eta desengainuari buruzko gogoeta egiten du. Argazkian, Jose Martin Elizondo antzerkigile getxoztarra zena / © Hamaika Bide Elkartea.
Irakurle agurgarria:
HIRUKA gure eskualdeko euskara hutsezko hedabide bakarra da; egunero 10 udalerriren berri ematen dugu, eta hilabetero doan duzu aldizkaria kalean, tokiko komertzioetan zein erakunde publikoen egoitzetan. Eta orain doan bidaliko dizugu etxera nahi izanez gero! Proiektua bizirik jarraitzeko, ezinbestekoa dugu zu bezalako irakurleen babesa eta ekarpen ekonomikoa.
Egin zaitez HIRUKAlagun eta gozatu euskaraz!
Izan zaitez HIRUKAlagun