• Internet maiz erabiltzen duten adingabetuen %54,5ak ez du inolako informaziorik jaso oinarrizko segurtasun arauei buruz.
• %86a iragazki sistemarik ez duten ordenagailuetatik sartzen da Internetera.
• %28a webgune pornografikoetan sartzen da.
• %38a indarkeriazko edukiak dituzten web orrietan sartzen da.
• %16a eduki arrazista edo xenofoboa duten web orrietan sartzen da.
• %18a sexua beste ardatzik ez duten chat guneetan sartzen da.
• Internet sarritan erabiltzen duten adingabekoen %44ak noizbait sexu-jazarpena sentitu du.
• %11ak irainak edo ahaikak jasan ditu beste internauten aldetik.
• Hala ere, %1,5ak soilik esaten du beldurra sentitu duela noizbait, eta horrek egiaztatzen du Internet erabiltzen duten adingabekoek ez dutela uste arriskuan daudenik.
• %30rak bere telefono zenbakia eman du Interneten.
• %16ak bere etxeko helbidea eman du Interneten.
• %14,5a Internet bidez ezezagun batekin hitzartutako zita batetara joan da.
• Hamar adingabetutik bat zita batetara joan da (batzuk, behin baino gehiagotan) bera bakarrik.
• Adingabekoen %7a zita batetara joan da inori ezer esan barik.
• Adingabekoen %9ak zita batetara joan da eta bigarren horrek zioen bezalakoa ez zen pertsona batekin egin du topo.
• Adingabekoen %2ak zita batetara joan da eta heldu batekin egin du topo.
Aholkuak gurasoentzat
• Hitz egin seme-alabekin aho betean Interneteko erabilerari buruz eta era seguruan egiteko garrantziaz.
• Chat, Messenger, MySpace, Facebook eta antzekoetan ezagutu duten pertsonei ez dizkietela norberaren datuak eman behar azaldu behar diegu.
• Galdetu behar diegu ikusten dituzten webguneei buruz, norekin hitz egiten duten, zeri buruz…
• Galdetu behar diegu Messenger edo antzeko kontuetan gehitu dituzten datuei buruz: nortzuk diren, non ezagutu dituzten...
• Irakatsi behar diegu mezu beldurgarriak ez direla erantzun behar, eta balizko arriskua azaltzen duten edo deserosoak diren mezuak nola blokeatu ahal diren.
• Erabilera arauak adostu. Hobe da ordenagailua ikus daitekeen leku batetan egotea, adingabekoek chat guneak erabili ez ditzaten atea itxita egonda…
• Gurasoen kontrola bermatzen duen softwarea instalatu, honek balizko arriskua azal dezaketen web orri mota batzuetako sarbidea mugatzen du.
• Birusen aurkako zein nabigazio seguruko programak instalatu eta pasahitz zailak ezarri.
• Ez jarri webkamerarik. Egiten bada, mugatu bere erabilera segurtasuneko pasahitza ezarriz.
• Adingabekoek ulertu behar dute jazarpen egoeretan, “gaiztoa” jazarpena burutzen duena dela, haiek biktimak direla eta ez dutela egoera hori ezkutatu behar, esan eta laguntza eskatu baizik.
• Hitz egin eurekin, konfiantzazko giroan, gaitzespenik gabe, jazarpen edo arrisku egoeren biktimak izaten ari direla somatzen badugu, eta baieztatzen bada, jarri harremanetan Poliziarekin eta Interneten adingabekoak babesten dituzten erakundeekin.
• Hitz egin eskolako arduradunekin edo beste gurasoekin Interneten eman daitezkeen jazarpen egoerei aurre egiteko prestatu diren estrategiei buruz gehiago jakiteko.
Gomendioak adingabekoentzat
• Ez hartu kontuan "spama" edo zabor-posta, ezezagunen mezuak eta indarkeria erakusten duten edo eduki deserosoak dituztenak.
• Ez eman norberaren edo familiaren datuak: izenak, helbideak, telefono zenbakiak, Interneteko kodeak edo pasahitzak, kreditu txartelen zenbakiak…
• Ez bidali argazkiak ezezagunei.
• Ez erabili webkamerak chat guneak erabiltzerakoan.
• Ez hitz egin chat guneetan ezezagunekin.
• Ez erabili gure adinaren berri eman daitekeen nick edo pasahitzik.
• Facebook bezalako sare sozialetan, ez onartu laguntzat ezagutzen ez diren pertsonak.
• Zuzenean ezagutzen ez dituzun pertsonekin harremanak izateko, erabili doako posta helbideak, Hotmail edo Gmail motakoak.
• Ez hitzartu zitak Internet bidez ezezagunekin.
• Eraso edo proposamen desegokiko susmo txikienaren aurrean, esan zure guraso, irakasle edo konfiantzazko helduren bati.
Jose Luis Segura, Euskal Herriko Kontsumitzaileen Antolaketako (EKA) komunikazioburua
Bihar, otsailak 9, mundu osoan 2010reko Internet Seguruaren Nazioarteko Eguna ospatuko da, Internet Seguru baten aldeko Europako Sareak antolatuta. Aurtengo leloa adingabetuen aldetik Interneten desegokiak diren eduki zein irudien zabaltzearen prebentzioa da, hauek sarearen erabilera sakona egiten dutelako eta arrisku anitz eta garrantzitsuetara arriskatzen direlako. Oso datu kezkagarriak daude ume zein nerabeek egiten duten Interneten erabilerari buruz. Umeen Pornografiaren Aurkako Ekintza GKEak eta Babestu Itzazu Erakundeak, Internet maiz erabiltzen duten 10 eta 17 urte arteko 4.000 neska eta mutili galdetuz, Espainiako Estatu mailan “Umeen segurtasuna eta adingabekoen ohiturak Interneten” izena duen ikerketa burutu dute. Alarmista izan gabe, ikerketa honek kezkagarritzat har ditzakegun emaitzak eman ditu. Argazkian, hainbat neurriren artean nabigazio segurua bermatzen ez duten programak albo batera uztea gomendatzen du Euskal Herriko Kontsumitzaileen Antolaketak (EKA) / cc-by-nc-sa Studioego.
Irakurle agurgarria:
HIRUKA gure eskualdeko euskara hutsezko hedabide bakarra da; egunero 10 udalerriren berri ematen dugu, eta hilabetero doan duzu aldizkaria kalean, tokiko komertzioetan zein erakunde publikoen egoitzetan. Eta orain doan bidaliko dizugu etxera nahi izanez gero! Proiektua bizirik jarraitzeko, ezinbestekoa dugu zu bezalako irakurleen babesa eta ekarpen ekonomikoa.
Egin zaitez HIRUKAlagun eta gozatu euskaraz!
Izan zaitez HIRUKAlagun