Urte asko ez dira pasa, amak eta amamak kontatzen euskunaren arabera, motxila hartu eta leku horretako kaminu eta landetatik Santa Koloma pasa eta Martiarturaino joaten ginela, edo Kukullaga baserriaren albotik (txakur hasarratuen presentziari aurre eginda), basoan sartu eta Sustatxa eta Muñarrikolandaraino joaten ginela. Ahozko tradizinoari segituz, neure seme-alabak modu bardinean egin leikeez bide horreek, baina zoritxarrez gure egunetan bideok itxita daukaguz: gaur Bolue ibaiaren paretik Martiarturaino doan bide berderik ez dago, kotxe kaminutik Marturaino joan eta lehengo landen arteko bidea hesituta dago, Kukullaga baserrira pasateko bidea (eta baso horretara sartzeko) txakur aginkarien hesi batek galazoten dau… Eta dana ahazturak eta lurjabe txiki batzuen anbizinoak eraginda, hain anbizino handia ze gaur geure betiko bideak non dagozan bere ez dakigu.
Eskapareari begituta, askotan aitatzen deuskue ez dakit nongo parajetan (gure herritik paraje dauzenak) parke natural barri bat zabaldu daudeela, ez dakit nongo eraikuntza proiektu jasangarria burutu daudeela… Alde batetik horrek guztiak modu onean eragiten gaituen arren, bestetik gure etxetik paraje dagozan pasaiaren degradazinoa eta herri bideen desagerpena bultzatu baino ez dau egiten, lehendik jazotako tradizio haren ahazturak eraginda.
Gure udalak memoria apur bat eukiko baleude, bide horreek zabaldu eta lehen lez herriko jendeak bertatik burutuko leukeez bere ibilaldiak, lehengo ohitura sanoak mantentzeko erabili geinkeezan bideak hain zuzen bere. Holan ez bada, herritarrok hesiei salto egiten hasi beharko dogu, edo berorreek apurtzen komeni bada, gizalegean oinarrituta ez dagoen lege barriari aurre eginez.
Josu Gotzon Landeta (Irakaslea)
Oraindino hainbat herritan ospatuko badaudez bere, aratuste sasoia akaba egin da eta eguaztenetik aurrera garizuman sartuta gagoz bete-betean. Historiari begitzen badeutsagu, eliza katolikoaren tradizioak sasoi honetan barauldi batzuk ezarri zituzen, gizaldietan zehar eta oraintsura arte gure herrietan jendeak bete dituzen baraualdi eta legeak. Zorionez gaur gauzak kanbia dira, eta gura ez badogu ez dogu halakorik bete behar. Hori bai, gauza bakotxak bere alde argia dauka, eta aratuste honeen gehiegikerien ostean ondo etorten jaku, baraualdi bat ez bada bere, gorputza jagotea. Uribe Kostan hamaika pasealeku eta inguru berde daukagu gorputza sano jagoteko, batzuk ezagunak eta lar ibiliak (kostaldean daukaguzanak esate baterako) beste batzuk denborak ezartzen deuskun memoria galtzea baztertuak. Eta horra non Larrañazubi bailara, Bolue ibaiak bustitakoa, Berango, Getxo eta Leioako udalerriak partekatzen daudeena, sasoi batean gure arbasoen ibilbidea, batez bere Santa Koloma eta San Antonio jaiak ospatuten eudezanean, azken hori Martiarturaino joateko. Urteak pasa dira eta, leku honek oraindino lehengo edertasuna mantentzen dau, baina itxurak beste zeozer eskutatzen dau, ze bertako baserritarrak kotxez joateko kaminu ederra eukita bere, lehengo herri bideak guztiz itxita eta hezituta dagoz, lehen herrikoia zana ez dakit nork beretzat eskuratu dauen jabego pribatu eginda. Argazkian, Agate Deunaren bezperan, Bolue inguruan ere baserriz baserri ibili ziren egun osoan zehar dozenaka euskaltzale, Algortako Bertsolari Eskolak (ALBE) eta Lauaxeta AEK euskaltegiaren ekimenez.
Irakurle agurgarria:
HIRUKA gure eskualdeko euskara hutsezko hedabide bakarra da; egunero 10 udalerriren berri ematen dugu, eta hilabetero doan duzu aldizkaria kalean, tokiko komertzioetan zein erakunde publikoen egoitzetan. Eta orain doan bidaliko dizugu etxera nahi izanez gero! Proiektua bizirik jarraitzeko, ezinbestekoa dugu zu bezalako irakuleen babesa eta ekarpen ekonomikoa.
Egin zaitez HIRUKAlagun eta gozatu euskaraz!
Izan zaitez HIRUKAlagun