“Oso garrantzitsua da ondarea, kasu honetan hizkuntza ondarea, berreskuratzea, zaharberritzea eta zabaltzea, alde batetik, gure historia ez ahazteko eta etorkizuneko belaunaldiek ezagutzea ahalbidetzeko; eta bestetik, udalerriko bizilagun bati errekonozimendua emateko, hizkuntzarako oso zaila zen unean euskararen alde lan egin zuelako eta horrekin altxor handia utzi digulako”, adierazi du Koldo Iturbe Euskara zinegotzi getxoztarrak. Dokumentalen aukeraketa bat ikusi ahal izango da apirilaren 23an, ostiralean, 19:30ean, Areetako Andres Isasi Musika Eskolan. Bertan, Imanol Landa Getxoko Alkateak Aixerrota oroigarria eman nahi dio Gotzon Elortzari, omenaldia eskaini eta egindako lana eskertzeko.
Gotzon Elortza
Gotzon Elortza, 86 urtekoa, Getxon bizi da 1968an Parisetik itzuli zenetik. Berak kontatzen duenez, 60ko hamarkadan “Le monde” egunkaria irakurtzen zuen eta horrek askotan zioen ikus-entzunezko laguntzarik ez zuen hizkuntza hilda zegoela epe laburrera. Euskarak laguntzarik ez zuenez, grabazioak egitera etortzen hasi zen, bere atzerapenari aurre egiten laguntzeko. Parisetik ezkutuan emaztearekin 4x4 batean etortzen zen. Irudiak grabatu eta Parisa berriro alde egin, hurrengo egunean lanera joateko. “Dokumentalak oso inozenteak dira, errepresio handia zegoelako. Nire lana lan psikologikoa izan zen, konturatu nintzelako pertsona bat, bi edo ehun pantaila eder batean, musika eta euskara entzuten irudi polita zela eta horrek distira itzela zuela”, azaldu du Elortzak berak. Bere lanetan, Algortako Portu Zaharra, Ereaga, Arrigunaga, Gorliz, Barrika, Bermeo, Gernika, Enbeitatarrak, Jon Lopategi, Victor Olaeta eta abar agertzen dira. Egun askoko lana izan zen: “oso gogorra izan zen, inolako laguntasunik gabe -behin 25.000 pezeta eman zizkiguten bakarrik-. Parisen emaztea eta biok, gerrikoa estutu eta gure gela bakarreko etxean moldatzen (musika eta offean narrazioa sartu) genituen”, zehaztu du zinegileak. Elortza pozik dago bere lanaren errekonozimenduarekin, baina, dioenez, “duela 50 urteko gauzak dira… Dokumentalak ordurako garrantzitsuak ziren, baina gutxi batzuek baloratu dituzte“.
Balio handiko dokumentalak
Jon Lopez Euskal Zinematekako teknikariaren arabera, "hizkuntza eta etnografia balio eta kalitate handiko dokumentalak dira Elortzak egindakoak; garrantzi handia dute euskaraz pentsatuta eta eginda dauden lehenengoak direlako". Zaharberritze prozesua artisau-lana da, ordenagailuz egin arren. Ordenagailuak fotogramaz fotograma kentzen ditu marrak eta akatsak, baita jatorrizko koloreak berreskuratu ere. Oso lan luzea eta neketsua da baina merezi du, etorkizuneko belaunaldiek dokumentalak ikusi ahal ditzaten. “Elortzak errekonozimendua merezi du zine arlotik lan bikaina egin zuelako eta euskararekiko maitasuna ere erakutsi duelako”, nabarmendu du Lopezek.
Prentsaurrekoko audio guztiak eskuin zutabeko Podcast-ean dauzkazue entzungai.
Euskarazko lehenengo dokumentalak zaharberritzen lagunduko dute Uribe Kostako Mankomunitateak eta Getxoko Udalak
Euskaraz egindako lehenengo dokumentalak zaharberritzeko proiektuan parte hartzen ari dira Uribe Kostako Mankomunitatea eta Getxoko Udala, Gernikako eta Bermeoko Udalekin zein Bizkaiko Foru Aldundiarekin elkarlanean. Film laburrok Gotzon Elortza auzokide getxoztarrak egin zituen 60ko hamarkadan. Orduan, Parisen bizi zen bere emaztearekin eta, euskararen alde egiteko ikus-entzunezkoetan hizkuntzaren presentzia bermatzea oso garrantzitsua zela jabetuta, askotan ezkutuan muga zeharkatu eta hainbat ordu filmatzeari ekin zion, euskara jasaten ari zen atzerapenari aurre egiten laguntzeko, tokiko iturriek adierazi dutenez. “Ereagatik Matxitxakora”, “Helburua Gernika” eta “Aberria” dira dokumentalen izenburuak. Une horretako paisaiak eta euskal kulturaren hainbat pertsonaia agertzen dira, balio historiko, etnografiko eta hizkuntzaren aldeko handia edukiz. Egun, Donostiako Euskal Zinematekan daude aipatu filmak, zaharberritu eta euren biziraupena ziurtatzeko. Bartzelonako laborategi batean egiten ari diren masterizazio prozesuak 50 urteko zinten balioa gordetzea ahalbidetuko du. Proiektuaren aurrekontua 14.000 eurokoa da eta horietatik 2.250na euro jarri dute Uribe Kostako Mankomunitateak eta Getxoko Udalak. Argazkian, dokumentalen egile Gotzon Elorza / © Getxo.net.
Irakurle agurgarria:
HIRUKA gure eskualdeko euskara hutsezko hedabide bakarra da; egunero 10 udalerriren berri ematen dugu, eta hilabetero doan duzu aldizkaria kalean, tokiko komertzioetan zein erakunde publikoen egoitzetan. Eta orain doan bidaliko dizugu etxera nahi izanez gero! Proiektua bizirik jarraitzeko, ezinbestekoa dugu zu bezalako irakuleen babesa eta ekarpen ekonomikoa.
Egin zaitez HIRUKAlagun eta gozatu euskaraz!
Izan zaitez HIRUKAlagun