Ekainaren 16an euskal tropak atzera egiten eta italiarrak aurrera zihoazelarik, Ondarretan ehunen bat pertsona atera ziren kalera fusilak eta bandera faxistak zein monarkikoak eskuetan. Aberatsak tiroka hasi ziren jeltzaleen eta milizianoen atzera-egitea "arintzeko".
Hori ikusita, Portugaleten zegoen CNTren Malatesta batailoiak bi konpainia bidali zituen, txalupaz, Ondarretan ekiteko.
Etxe batzuk dinamitatu eta eskuindarren kontra tirokatu zuten. Bi ordu iraun zuten Ondarretako istiluek.
Mesedeetako Amaren elizako apaiza monarkikoa zen, eta hori bazekien Malatesta batailoiko komandanteak; anarkistek su eman zioten elizari eta apaiza bahitu. 500 pezeten truke eman zioten askatasuna.
24 eraikin guztiz erreta geratu ziren eta 52 gertatu ziren kalteturik, hauen artean eliza, Antolin hotela eta Telefonica-ren egoitza.
Malatestak eragindako hildakoen kopurua 9 eta 16 bitartekoa izan zen.
Aitor eta Iñigo Fernandez de Martikorena anai itzubaltzetarrek 1995eko ekainaren "Bizarra Lepoan" aldizkarian (2. zenbakia) idatzitako artikulua.
Aitor eta Iñigo Fernandez de Martikorena: "Ondarretako gatazka"
2011ko ots. 4a, 20:00
[© "Bizarra Lepoan" aldizkaria / 1995eko ekaina] Orain dela 58 urte Areetan –Ondarreta izena zuen antzina– gertatutakoa gogoratuko dugu, Getxok guda zibila bukatzen ari zen egunean une latzak jasan baitzituen. Kondor legioak 1937ko apirilaren 26an Gernika bonbardatu eta gero tropa frankistek aldatu egin zuten gerraren norabidea. Ekainaren 15ean Burdinazko Hesia hautsi egin zen Larrabetzun. Euskal Gobernua Turtziozera aldatu zen eta jendea ebakuatzen hasi ziren. Bilbo inguratzeko nazionalek zazpi brigada osatu zituzten. Hauetako batek –Gezi Beltzak, italiarrak– ekainaren 16an Algorta hartu zuten. Getxon eskuindar ugari zen garai hartan –1936an eskuina bigarren indar politikoa izan zen, jeltzaleen atzetik– eta konspiratzaile asko egon ziren guda baino lehen. Nahiz eta konspiratzaile gehienak atxilotuak geratu, beren armak erabili egin ziren geroago. Argazkian, Mesedeetako Amaren eliza deseginda / © Eusko Ikaskuntzaren Euskomedia Fundazioa.Irakurle agurgarria:
HIRUKA gure eskualdeko euskara hutsezko hedabide bakarra da; egunero 10 udalerriren berri ematen dugu, eta hilabetero doan duzu aldizkaria kalean, tokiko komertzioetan zein erakunde publikoen egoitzetan. Eta orain doan bidaliko dizugu etxera nahi izanez gero! Proiektua bizirik jarraitzeko, ezinbestekoa dugu zu bezalako irakuleen babesa eta ekarpen ekonomikoa.
Egin zaitez HIRUKAlagun eta gozatu euskaraz!
Izan zaitez HIRUKAlagun