Horretarako, azken
urteotan egiten den bezala, egiten duten arkitektoek eta paisajistek hainbat ekimen antolatu dute, biztanleriaren pultsua hartzeko eta aldagai guztiak maneiatzeko.
Herritar gisa (beste modu bateko partaideak zeuden), parte hartu nuen ostiralean egin zen ekimenean, Villamonten, hain zuzen ere. Foroa anitzegia ez zen: 30 pertsona, asko, halako ekimenen testuinguruan; arkitekto batzuk, indumentaria traizionatuta, inplikatuenak prozesuan; auzo elkarte batzuk ere, beren aldarrikapenak azaltzeko; beste elkarte batzuen baten bat; eta herritar suelto batzuk. Uste dut alderdi politiko baten ordezkari infiltraturen bat zegoela, baina baieztatzera ez naiz ausartzen.
Antolatzaileek ondo antolatu zuten ekimena, pazientziaz eta dena apuntatuz, une batean eskailera bilera bihurtzeko izan zuen arren, ideiak hemen eta han sortzeagatik. Galderak eta hizpide guztiak hartu zuten, batzuk kontrajarrita baziren ere. Azaldu zituzten kostako paisaia-unitateak, eta, gainetik, baina nahikoa, azaldu zuten zer eta nola ziren beren lana eta prozesua: Hartu, aztertu, diagnostikatu eta proposamenak eskaini udalari. Proiektua loteslea ez da, beraz udalak erabakiko du zer hartu zer ez. Ulertu behar dugu udalaren inplikazioa handia izan behar da, politikariak ez ezik, teknikariak ere inplikatuta egon behar dira prozesu osoa baliagarria izateko.
Bileran, oso parte-hartzaile zena, pedagogia gehiago eskatu nuen: Pedagogia azaltzeko zer den paisaia. Guztiok dakigu paisaia polita denean, baina ondo aztertuta ez dakigu zerekin lotuta dago polit hori, pertzepzioekin, sentimenduekin, identitatearekin... Paisaiak berehala antzematen ditugu, eta berehala baloratzen ditugu. Hala ere, objektibizatzeko eta kontzeptua ulertzeko modua, orain modan dagoen kontzeptua, oso arazo larriak dauzkagu herritarrok, eta askotan, teknikariek eta adituek ere bai.
Pedagogia ezak askotan proiektu onak bertan behera jartzen ditu. Getxon (ez da udalerri bakarra, orokorra da eta), batzuetan, garrantzia duten proiektuak, ondo publizitatu arren, ez dira ondo azaltzen eta bere zera ez zaigu ondo transmititzen herritarroi. Publizitatea ondo dago, adituek garrantzia ematen baitute, baina inbertsioak eta ahaleginak baloratzeko pedagogia gehiago behar da. Norbaitek esango du horretarako direla egin diren ekimenak, baina ez da egia. Ekimen parte-hartzaileak zerbait dakitenak parte hartzeko dira; ez azaltzeko proiektu horren azpian dauden zergatiak, onurak eta geroa.
Amaitzeko, bitxia da, emakume batek galdetu zien ea Punta Begoña proiektua horrekin lotuta dagoen. Ezetz, Punta Begonarena beste proiektu bat dela, nahiz eta ikerketan garrantzia izan, eta galeriak proiektuan sartuta egon, erantzun zioten. Erantzuna ondo eman arren, galdera oso garrantzitsua zen. Punta Begoñarena oso proiektu parekoa da, garrantzitsua, beharra, lanabesa gerorako, baina herritar gehienentzat ulergaitza. Pedagogia.
