Udalak "amaitutzat” eman du Lantzarteko aparkalekuaren gaia, eta bere proiektua garatuko duela agindu du. Zer iritzi diozue horri?
Lantzarte Bizirik-en uste dugu oso larria dela auzoan hainbeste eztabaida sozial eta politiko sortu duen gai bat itxitzat jotzea. Eztabaida "itxita" dagoela alde bakarretik adieraztea, auzoaren (eta herriaren) gehiengoak zelaiak dauden bezala (naturalizatutako espazioa) mantendu nahi dituela jakinda, eta auzotar guztientzako partaidetza-prozesu ireki eta gardenik izan gabe, urrunetik datorren eta inoiz baino biziago dagoen gatazka bat gezurretan ixteko modu bat iruditzen zaigu. Auzoko ezinegona agerikoa da, eta auzotarren mobilizazioek eta protestek erakusten dute proiektu honek ez duela behar besteko onarpen sozialik auzoaren etorkizuna markatuko duen proiektu handi bat gauzatzeko.
Aparkatzeko arazorik sumatzen duzue auzoan? Eta etorkizunean halakorik egongo dela uste duzue? Hartara, beharrezkoa ikusten duzue aparkalekua?
Pertsona bakoitzak bere testuingurua eta pertzepzioak ditu, eta kasu honetan gustu guztietarako iritziak daude. Baina, oro har, aparkaleku-falta ez da benetako arazoa une honetan. Berango bizitegi-herria da, eta Lantzarte auzo txikia da. Etxebizitza zahar batzuek ez dute garajerik, hori egia da. Eta ezin da beti etxe azpian aparkatzea, nahiko genukeen bezala. Eguneko zenbait ordutan, ohikoa da kale bat edo bi harago aparkalekua bilatu behar izatea (1-2 minutu, gehiago ez). Izan ere, etxebizitzetatik metro gutxira plaza libreak daude eraiki berri den eremuan (Etxebarri I).
Auzotar batzuk landetan aparkaleku bat eraikitzearen aurka dauden arren, elkarteak hausnarketa-ariketa bat egin du auzoko sentsibilitate desberdinak kontuan hartzeko. Eta ikusita gobernu-taldea behin eta berriz ari dela parking bat bai ala bai aurrera ateratzen, "Ez parkingik ez biderik, zelaiak dauden bezala" ideiatik "Parking bai, baina horrela ez" ideiara igaro gara.
Ez dezagun ahaztu Lantzarteko zelaiak birika berde bat direla, ez bakarrik auzoarentzat, baita herri osoarentzat ere. Horregatik, hasieratik azpimarratu dugu gure altxor naturala gordetzeko ahalegina egin behar dugula, altxorraren gaineko edozein esku-hartze (eragin) minimizatzeko aukeraren alde eginez.
Horregatik, planteatzen den makroparking bat eraiki aurretik, gaizki kokatua eta auzoko birika berdean errepide berri bat eraikitzea dakarrena, egungo testuingurua aztertu beharko litzateke, auzoaren egoera zehatz-mehatz ezagutzeko, aparkaleku berriak erabiltzaileen benetako beharretara egokitzeko.
Lantzarte Bizirik elkartetik proiektu alternatiboak proposatu dituzue…
Hainbat hilabetez proposamen ofiziala aztertu eta aukera hobeak bilatu ondoren, gobernu-taldea alternatibak daudela konbentzitzen saiatzeko, Lantzarte Bizirik elkartetik arkitektura-estudio batera jo behar izan dugu, gure proposamenak teknikoki bideragarriak direla eta proiektu ofizialaren aldean abantaila ugari dituztela ziurta dezan. Hala ere, gobernu-taldeak adierazi du eztabaida itxita dagoela. Hortik datoz gure oraingo ezinegona eta auzokideen protestak. Gure asmo nagusia, une honetan, alkateak behin betiko proiektua bozkatzeko duen hitz-konpromisoa betearaztea da. Izan ere, ziur gaude aurkeztu dugun proiektu alternatiboa egokiagoa dela gure auzoarentzat eta babes sozial handiagoa duela.
Aparkalekua bera baino, Udalaren jarrera kritikatu duzue auzoan gehienbat. Zer egozten diozue gobernu-taldeari?
Pertsona askoren kezkekiko enpatiarik ezak eta biodibertsitatearekiko zein naturarekiko axolagabekeriak kezka handia eragiten dute. Halaber, jatorrizko proiektua hobetzeko aukerak eztabaidatzeko eta aldaketak txertatzeko interesik eza nabaria da, eta horri gehitu behar zaio hitzezko konpromisoak bete ez direla. Hirigintzari dagokionez, XX. mendeko ikuspegi zaharkituari eusten zaio oraindik, epe ertain eta luzerako ikuspegirik gabe, eta horrek "Interes Orokorrez” mozorrotutako, baina benetan alde bakarrekoak diren erabakiak hartzera eraman du. Azkenik, iraganeko proiektu zaharkitu baten gauzatzean tematzea, auzokoen babesik gabe.
Zer irtenbide eman dakioke arazoari?
Hasieratik, gobernu-taldearekin eta udalbatza osoarekin izandako elkarrizketetan eraikitzaileak izaten eta konponbideak eskaintzen saiatu gara. Horretarako, proiektuari buruzko informazioa gardentasunez partekatu dugu, alde onak zein arriskuak ezkutatu gabe. Era berean, eztabaida-foroak proposatu ditugu, auzokideen kezkak eta ideiak entzun eta kontuan hartzeko. Partaidetza-prozesua profesionalizatzea ere funtsezkotzat jo dugu, sentsibilitate eta behar desberdinak uztartzeko akordioak eta adostasunak bilatuz. Hori guztia jasangarritasuna, gobernantza ireki eta gardena, mugikortasun iraunkorra eta natura biziberritzearen inguruko hirigintza-estandarrak kontuan hartuz egitea proposatu dugu.
Eta, noski, funtsezkoa iruditzen zaigu herritar guztiei hitza eta botoa ematea, babes sozial zabalagoa duen eta benetako adostasunean oinarritutako proiektu bat garatzeko. Azken batean, auzokideek beren auzoaren etorkizuna aktiboki erabaki ahal izango duten benetako partaidetza-prozesu bat irekitzea da gure helburua.
Udalak dioen kontsultan parte hartzeko aukerarik izan zenuten?
Herritar batzuek bakarrik eman ahal izan zuten botoa; kasualitatez, garajerik ez duten atarietako bizilagunak izan ziren. Zuzendutako kontsulta izan arren, auzokide "aukeratuen” % 50ek baino gutxiagok parte hartu zuten, eta guztira 40 boto aldeko jaso ziren. Oraingoan, bai, emaitza lotesletzat hartu dute (ez bezala 2022ko kontsultan, non 200 auzokidek baino gehiagok parte hartu zuten eta landaren edozein esku-hartzeren aurka agertu ziren).
Auzo-elkarte gisa, salatu nahi dugu "parte-hartze prozesu" surrealista hau: gaizki bideratua, gardentasunik eta informazio nahikorik gabea, eta herritarren benetako iritzia jasotzeko hutsune demokratiko sakonak dituen sistema baten adierazgarri.
Horren froga da birmoldaketaren ondorioz egin den beste kontsulta partzial batek —oinezkoentzako espazioei buruzkoa— izan duen parte-hartze eskasa. Emaitza negatiboa izan da, eta parte hartu duten auzokideek bertan behera utzi dute gobernu-taldearen proposamena, auzoko hainbat gune oinezkoentzat bihurtzeko. Azken batean, zentzugabekeria bat izan da: denbora eta baliabideen alferrikako galera.
