Eskoletara doazen bidegorriak hobetzeko bizikleta-martxa egin zuten joan den maiatzaren 16an hainbat ikastetxetako umeek. Zein da, gaur egun, bidegorrion egoera?
Falta diren bidegorriak ezartzeko aukera aztertzen ari dira, eta espero dugu hurrengoan Andra Mariko zentroetara bizikletaz iristea erraztea.
Getxoko eskola guztiek mota horretako irisgarritasuna al dute?
Ikastetxe asko daudenez, eta batzuk hirigunetik oso urrun dauden lekuetan daudenez, kasuistika guztiak ematen dira. Romo bezalako zentroek bidegorrien eta aparkalekuen konexio ona dute zentroaren sarreran. Beste zentro batzuk, Azkorri adibidez, edozein bidegorritik urrun daude, eta, beraz, zailagoa da haraino bizikletaz joatea. Aixerrota edo Andra Mari bezalako ikastetxeetara ere ez da bidegorririk iristen, baina ikastetxeetan lan handia egiten ari dira ikasleen artean horrelako joan-etorriak sustatzeko.
Zenbat eskolak parte hartu zuten ekimen horretan?
2030 Eskola Agendaren programan parte hartzen duten 12 ikastetxeetatik 9k parte hartu zuten azkenean: Zubileta, Madre Divino Pastor, Aixerrota, Andra Mari, Julio Caro Baroja, Trinitarias, Juan Bautista Zabala, Romo eta San Ignazio.
Aldarrikapen horiek Udalari helarazi zitzaizkion. Zein izan da horren erantzuna?
Amaia Agirre alkateak eta Iñigo Urkitza Ingurumen zinegotziak Udalaren konpromisoa adierazi zuten bidegorrien sarea zabaltzen jarraitzeko eta mugikortasun jasangarria, inklusiboa eta pertsona guztientzako irisgarria sustatzeko neurriak hartzen jarraitzeko. Zehazkiago, bizikleta-sarea handitzeko urratsak egiten ari dira, eta hurrengo helburua egungo bidegorria, Zugatzarte etorbidea zeharkatzen duena, itsasadarraren bidez kostaldeko udalerria eta Bizkaiko hiriburua lotuko dituen ardatzarekin lotzea da.
Zehazki, zer da eskatzen ari dena?
Ekintza honen helburua hirukoitza zen: batetik, herritarrak garraiobide jasangarriak erabiltzera animatzea; bestetik, ikasleek mugikortasun iraunkorraren alde duten konpromisoa erakustea eta, azkenik, Udalari bidegorrien sarean hobekuntzak eta mugikortasun inklusiboaren eta irisgarriaren esparruan aurrerapen gehiago egiteko eskatzea.
Eskolek antolatu duten arren, Getxoko Ingurumen Aretotik laguntza eman zaie ekimen horretan. Zein izan da zuen papera?
Burutu duten ekintza hau joan den ikasturtean hasi zen prozesu baten emaitza izan da. 2030 Eskolako Agenda programaren barruan, ikasturte bakoitzean GIH baten inguruan lan egiten da, eta joan den ikasturtean 11. GIHa landu zen, hiri eta komunitate jasangarriak, mugikortasunaren ikuspegitik landu zuten gaia. Udalerriko mugikortasun-eredua aztertu ondoren (zeregin hori ikasgelako hezitzaile-taldearekin batera egin zuten, udalerriko kaleetan zehar egindako diagnostiko batzuen bidez), joan den ikasturtearen amaieran, ikasleek konpromisoa hartu zuten 2024an udalerrian eragin positiboa izango zuen ekintza eraldatzaile bat gauzatzeko, eta, horrela, urtero egiten duten Eskola arteko Foroan ekintza hori egitea adostu zuten.
Bestalde, ikasturte honetan, ikastetxe bakoitzeko ikasleek beste zeregin bat hartu dute beren gain ekintzaren arrakasta lortzeko. Lan hau urtarrila eta martxoa bitartean Aretoko hezitzaile taldearekin egin dituzten tailerren bidez egin da: prentsa oharrak egin dituzte, jarduera iragartzeko kartel lehiaketa bat antolatu dute, Udaltzaingoarekin harremanetan jarri dira baimenak lortzeko, martxaren ibilbidea diseinatu dute, herriko beste elkarte batzuekin (Haszten, adibidez) laguntza eta sinergiak bilatu dituzte. Ingurumen Aretotik ikasleei lagundu diegu prozesu honetan zehar, erabakiak hartzen lagunduz, proposamen bakoitzaren bideragarritasuna baloratuz eta ikastetxe guztien artean lana pixka bat koordinatuz.
Bizikletaren erabilera handitzen ari da umeen artean?
Ikastetxe batzuk ahalegin handiak egiten ari dira ikastetxeraino bizikletaz joateko, hala nola Andra Mari edo Aixerrota, non ikasturte honetan bizikletak konpontzeko estazio bat inauguratu den, Ingurumen Sailak ikastetxeetan ingurumen-proiektu desberdinak aurrera eramateko ematen dituen dirulaguntzei esker eraikia.
Eta ez bizikletaren erabilera bakarrik, baita etxetik ikastetxeetara oinez joatea ere. Desplazamendu-mota hori sustatzea da iaz udalerrian abian jarri zen proiektuetako baten helburua, "Eskola-bideak" izenekoa.
Ume denek, baina, ez dute bizikleta bat izateko aukera; hori horrela, Romo ikastetxeko ikasleak, berbarako, oinez joan ziren protestara. Zer egin daiteke ume denek eskolara bizikletaz joan ahal izateko?
Izan ere, ikasleak konturatu ziren Getxoko neska-mutil askok ez dutela bizikletarik. Ekintza inklusiboa izan zedin (hori zen helburuetako bat), oinez edota patinetean parte hartzea proposatu zuten, eta, azkenean, martxa mistoa izan zen.
Ildo horretan, beharbada, dagoeneko erabiltzen ez diren GetxoBizi edo Bizkaibizi bezalako zerbitzuetako bizikleten lagapena edo mailegua bezalako neurriak har litezke, edo gazteen artean zerbitzu horien erabilera bultza liteke, ikastetxeetatik gertu bizikletak mailegatzeko puntuak ezarriz.
