Metro Bilbaoren 2021eko Urteko Memoriaren arabera, metroak 17 geltoki ditu gurean, eta 12.269.191 lagunek erabili zuten zerbitzua urte horretan, sare horretako erabiltzaile guztien % 18,3a, hain zuzen.
Aurreko urteagaz alderatuta, metro-zerbitzuko erabiltzaileen kopurua nabarmen igo zen 2021ean (% 15,5), COVID-19aren pandemiaren hasierako urtearen ostean mugikortasunak bizi izan zuen susperraldiaren ondorioz. Areeta, Algorta eta Erandio geltokiak izan ziren bidaiari gehien erakarri zituztenak, hurrenez hurren, eta hiruretan igoera handiak izan ziren, % 18 ingurukoak.
Igoera esanguratsuenen artean, Urduliz nabarmentzen da, % 60ko hazkundeagaz, ziurrenik udalerrian eraikitako ospitaleak eta inguruko etxebizitza berriek eraginda; 2020ko ekainean inauguratutako Ibarbengoako geltokiak ere erabiltzaile-kopurua bikoiztu zuen, baina kopuruak txikia izaten jarraitzen du, eskualdeko bidaiari gutxien hartu zituen estazioa baita. Ondoren, Lamiako, Aiboa eta Berango geltokiek izan zuten hazkunderik handiena, % 21-26 artekoak.
Orokorrean, erabiltzaile-kopurua handitu da guztietan, Plentzian ez ezik; % 19ko jaitsiera izan zuen 2020ko urteagaz alderatuta, 88.254 erabiltzaile galduta.
Bizkaibuseko datuen faltan, eta Bizkaiko mugikortasunean gure eskualdeak duen garrantzia kontutan hartuta, ondoriozta daiteke garraio pribatuak zer-zelako garrantzia duen inguruotan. Izan ere, Eusko Jaurlaritzako azken Mugikortasun Inkestaren arabera (2021), edozein astegun buruzurietan 3,2 milioi joan-etorri zenbatu ohi dira, eta horien % 80 Bilbo Handiko metropoli-eremuan metatzen da, tartean, Uribe Kostan.
Hala ere, badira garraio publikoaren aldeko hautu kontzientea egiten dutenak, hala nola Jon Bildosola algortarra, zeinak aitortzen duen kotxea ahalik eta gutxien erabiltzen saiatzen dela: "Ez badut erosketa handirik egin behar, garraio publikoa hartzen dut. Lanera, adibidez, oinez joan naiteke. Gehien erabiltzen dudana metroa da eta Bilbora joateko erabiltzen dut".
Bestalde, Teresa Garcia Oviedok, Algortan bizi den 72 urteko emakumea eta urte luzez gidaria izandakoak, azaldu du duela hilabete batzuk saldu zuela kotxea, eta garraio publikoan mugitzen dela gehienbat gaur egun. Hala ere, deitoratu du hainbat gabezia topatu dituela horretan eta badirela hainbat leku "isolatuta" daudenak: "Gune batzuetara ez da garraioa beharko lukeen moduan heltzen. Biztanleok ditugun beharrak administrazioak ez ditu betetzen".
Garraio publikoaren baitan, BizkaiBizi bizikleta-mailegu zerbitzua eguneroko joan-etorrietarako erabiltzen dutenak ere badira gurean. Horren adibide da Pierre Cacharrez Calderon; sistema hori erabiltzen du Berangora lanera joateko, eta oso pozik dago aukera horregaz: "Oso ondo funtzionatzen du; hala ere, batzuetan, bizikletek kale egiten dute, eta mantenua hobetu beharko litzatekeela uste dut".
Uribe Kostan, gainera, beste garraiobide bat dugu Bizkaian beste inon ez dagoena: itsasadarraren alde biak lotzeko gasolinoa edo botea. Erandiokoak itxi zuen arren, Getxo eta Portugalete lotzen dituena pandemiaren aurreko urteko datuetara bueltatu da, 474.380 bidaiarigaz urtean. Horietako bat da Paula Gonzalez portugaletetarra, Bizkaia Zubia erabiltzea baino gehiago botea gurago duena: "Askotan erabiltzen dut, ibaia zeharkatzeko esperientzia politagoa delako. Prezioa hobetuko nuke, baina ulertzen dut zubiarekin lehiatu beharra dutela".
Autoa, udalerritik kanpo mugitzeko jaun eta jabe
Gure inguruan, mugitzeko modurik ohikoena oinez edo bizikletaz egitea da, norberaren udalerri barruko eremuan; hortik kanpo, aldiz, desplazamenduen % 15 garraio publikoan egiten ditugu eta % 33 garraio pribatuan. Azken aukera hori bereziki nabarmena da metro-linearik ez duten udalerrietan, baita Plentzian ere; horietan, 0,8-0,9 ibilgailu artean daude 18 urtetik gorako pertsona bakoitzeko. Udalerri handienetan –eta konexio gehien dituztenetan–, biztanleko ibilgailu kopurua nabarmen txikiagoa da, hiri-egitura trinkoagoak eta garraio publikoaren eskaintza handiagoa dituztelako.
Juan Carlos Papadorrek, berbarako, egunero hartu beharra du kotxea lanera joateko, baina autobusa ere hartzen duela aitortzen du, "gasolina aurrezteko". Hartara, "kotxea eta autobusa konbinatzen ditut, nahiz eta garraio publikoan gehiago tardatu, hobeto ateratzen zaidalako ekonomikoki".
118.937 ibilgailu eta elektrifikazioaren erronka
Uribe Kostak 118.937 ibilgailu zituen erregistratuta 2023an DGTren datuen arabera, 2019an baino % 1,9 gehiago. Horietatik guztietatik ia erdia Getxon zeuden, 47.714, baina kopuruak apur bat jaitsi ziren 2019agaz alderatuta, orduan 48.588 baitziren (874 gehiago). Turismoek zuten –eta dute gaur egun ere– pisurik handiena Getxon, motozikleta eta ziklomotorren aurretik. Gasolinazkoak nagusi ziren (% 56 inguru), eta elektrikoen kopurua oso txikia zen (265). Gainera, ibilgailuen antzinatasuna ere handia zen, 12 urtekoa, batez beste.
Gainontzeko udalerrietan, ibilgailuen kopurua handitu egin zen orokorrean 2019tik 2023ra, Urdulizen batez ere (% 22,7), eta guzti-guztietan Getxoko eskema berdina errepikatzen da: turismoak nagusi, eta motozikleten kopurua ziklomotorrena baino handiagoa ia nonahi. Hala ere, beribil elektrikoen presentzia oso txikia zen oraindino, eta autoen batez besteko adina 12 urteren bueltakoa zen.
Trantsizio berdea errepideetan, urrun oraindino
Datuok ikusita, Uribe Kostako udalerrietan ibilgailu-flota zaharra eta kutsakorra da nagusi. Getxo, Erandio eta Leioak dira ingurumen bereizgarridun automobil gehien dituzten udalerriak, baina "C" eta "B" etiketa duten auto zahar eta kutsatzaileek osatzen dute flotaren zatirik handiena.
Berbarako, Getxok 19.289 ibilgailu zituen 2023an "C" bereizgarriagaz eta 13.711 "B" motakoagaz, eta ibilgailu elektrikoek (0 etiketa) ez zuten % 1 ere gainditzen: 502 baino ez zeuden erregistratuta urte horretan. Antzeko joera zen Erandion (6.361 "C" eta 5.300 "B") eta Leioan (9.110 "C" eta 6.623 "B").
ECO edo 0 emisioko agiria zuten autoak oso gutxi ziren udalerri guztietan aztertutako urte horretan. Lemoizen, adibidez, 11 ibilgailu baino ez zeuden 0 bereizgarriagaz, eta Barrikan, 26.
